ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (ΤΥΡΙΝΗΣ) 26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023

Ἀριθμός 9

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΥΡΟΦΑΓΟΥ

26 Φεβρουαρίου 2023

«σὺ τὶς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην;…» (Ρωμ. 14, 14)

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Ἀδελφοί, νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. Ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν. Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, ἀλλ' ἐνδύσασθε τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας. Τὸν δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει προσλαμβάνεσθε, μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶν. Ὡς μὲν πιστεύει φαγεῖν πάντα, ὁ δὲ ἀσθενῶν λάχανα ἐσθίει. Ὁ ἐσθίων τὸν μὴ ἐσθίοντα μὴ ἐξουθενείτω, καὶ ὁ μὴ ἐσθίων τὸν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω· ὁ Θεὸς γὰρ αὐτὸν προσελάβετο. Σὺ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; Τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἢ πίπτει· σταθήσεται δέ· δυνατὸς γάρ ἐστιν ὁ Θεὸς στῆσαι αὐτόν.

ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Ὅσο κι ἂν μεταβάλλονται οἱ συνθῆκες τῆς ζωῆς μας, ὅσο κι ἂν ἡ ἐκτίμηση πρὸς τὶς πνευματικὲς ἀξίες ὁλοένα καὶ μειώνεται, ἐνῶ παράλληλα ὀγκώνεται τὸ ρεῦμα τοῦ ὑλισμοῦ καὶ τοῦ εὐδαιμονισμοῦ, ἡ ποιμαίνουσαἘκκλησία δὲν θὰ πάψει νὰ προσκαλεῖ τοὺς Χριστιανοὺς νὰ ἀξιοποιήσουν πρεπόντως τὸν πλοῦτο τῆς περιόδου τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Τὸ εὐαγγελικὸ, ἀλλὰ καὶ τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, μᾶς προετοιμάζουν σήμερα νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸν καιρὸ τῆς νηστείας χωρὶς ἔχθρα, μῖσος καὶ κατάκριση ἐναντίον τῶν ἀδελφῶν μας. Μάλιστα, σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας στὸν Ἑσπερινὸ καλεῖ ὄλους τοὺς Χριστιανοὺς νὰ συμφιλιωθοῦν καὶ νὰ ἀλληλοσυγχωρηθοῦν, ὥστε νὰ διέλθουν τὸ στάδιο τῆς ἁγίας νηστείας «ἀμέμπτως καὶ ἀκατακρίτως». «Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος», λέγει ὁ Κύριος  (Ματθ. 6, 14). Καὶ «σὺ τὶς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην;», θὰ συμπληρώσει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμ. 14, 4).

Ἡ κατάκριση ἢ καταλαλιὰ ἀποτελεῖ ἀποκύημα μίσους, λεπτὴ νόσο ποὺ ἀπομυζᾶ τὸ αἷμᾳ τῆς ἀγάπης, ὅπως ἡ βδέλλα ἐπικάθηται στὸ σῶμα τοῦ ζώου καὶ ἀπομυζᾶ τὸ αἷμα του. Ἡ κατάκριση εἶναι ὁ ρύπος τῆς καρδιᾶς καὶ ὁ ἀφανισμὸς τῆς ἁγνείας. Ἔτσι ὁρίζει τὸ πάθος αὐτὸ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Εἶναι πολὺ ἀρεστὸ στοὺς ἀνθρώπους νὰ κατακρίνουν τοὺς ἄλλους, ἰδίως αὐτοὺς ποὺ κατέχουν κάποια θέση. Ἡ κατάκριση, πολλὲς φορὲς, ἔχει τὶς ρίζες της στὸ μῖσος καὶ τὴν ἀπέχθεια ποὺ τρέφουμε γιὰ κάποιον, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ τὸν διαβάλλουμε, ἀμαυρώνοντας ἢ διαστρεβλώνοντας τὴν ἀλήθεια. Ἡ κατάκριση εἶναι λόγος σαπρός, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν ἐποικοδομητικὸ λόγο ποὺ εἶναι ἀγαθὸς καὶ μεταδίδει χαρὰ σὲ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἀκοῦνε. «Πᾶς λόγος σαπρὸς ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν μὲ ἐκπορευέσθω, ἀλλ’ εἴ τις ἀγαθὸς πρὸς οἰκοδομὴν τῆς χρείας ἵνα δῶ χάριν τοῖς ἀκούουσιν», τονίζει ὁ θεῖος Παῦλος (Ἐφ. 4, 29).

Ἀλλὰ θὰ πεῖ κάποιος, ἡ κρίση εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ξεχωρίζεις τὸ καλὸ ἀπὸ τὸ ἄδικο. Ἡ κρίση καὶ ὁ ἔλεγχος τῆς ἀδικίας καὶ τῆς διαφθορᾶς εἶναι ἀπαραίτητη καὶ τὴν συναντοῦμε παντοῦ στὴν Ἁγία Γραφή. Ἀκοῦμε καμμιὰ φορὰ τοὺς συνανθρώπους μας νὰ λένε: «Τὸν βλέπω νὰ παρεκτρέπεται καὶ δὲν θὰ προσπαθήσω νὰ τὸν διορθώσω;» «Διόρθωσέ τον», ἀπαντᾶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, «ἀλλὰ νὰ τὸ κάνεις ὄχι ὡς ἐχθρὸς ποὺ τὸν σύρει σὲ δίκη, ἀλλὰ ὡς γιατρὸς ποὺ παρασκευάζει τὸ κατάλληλο φάρμακο γιὰ νὰ θεραπεύσει τὸν ἀσθενῆ. Ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν λέει "μὴ παύσῃς τὸν ἁμαρτάνοντα", ἀλλὰ "μὴ κατακρίνῃς τὸν ἁμαρτάνοντα".

Καὶ οἱ Προφῆτες ἤλεγξαν τοὺς βασιλεῖς, τοὺς ἱερεῖς, τοὺς δικαστὲς καὶ ὁ Κύριος δὲν δέχθηκε τὴν προσευχὴ τοῦ Φαρισαίου, γιατὶ ἐπέκρινε τὸν Τελώνη. Δὲν κατηγοροῦμε τὸν Τίμιο Πρόδρομο γιατὶ ἤλεγξε τὴν ταραχώδη ζωὴ τοῦ Ἡρώδου. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἐλέγχει τὸν Σίμωνα καὶ τὸν ἐπικρίνει γιατὶ ἤθελε νὰ γίνει ἱερέας ἐπὶ πληρωμῇ, ἀλλὰ καὶ ὁ χρυσοῦς ἐπίσκοπος ἐλέγχει τὴν βασίλισσα Εὐδοξία γιὰ τὶς παρανομίες της. Σὲ ὅλες αὐτὲς τὶς περιπτώσεις ὁ ἔλεγχος καὶ ἡ κρίση γίνονται γιὰ τὴν διόρθωση τοῦ ἄλλου καὶ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ δικαίου.

Ὁ Ἐπίσκοπος, ὁ πνευματικός μας πατέρας, ὁ γονέας, ὁ διδάσκαλος θὰ ἐλέγξει, θὰ ἐπιτιμήσει, θὰ παρακαλέσει «ἐν πάσῃ μακροθυμίᾳ καὶ διδαχῇ» (Β΄ Τιμ. 4, 2). Ὁ σκοπὸς τῆς παρατηρήσεως δὲν εἶναι ἡ ἐξουδένωση ἀλλὰ ἠ διόρθωση. Ἀντίθετα, ὁ μὴ προχωρημένος πνευματικὰ ἄνθρωπος ἀντὶ νὰ ὀνειδίζει καὶ νὰ ἐπεμβαίνει, καλύτερα νὰ νουθετεῖ. Νὰ μὴ λέγει κακίες, ἀλλὰ νὰ συμβουλεύει. Νὰ μὴν ἐπιτίθεται μὲ σκληρότητα, ἀλλὰ νὰ διορθώνει μὲ φιλοστοργία.

Ἡ κατάκριση εἶναι πονηρὸ δαιμόνιο ποὺ δὲν ἀφήνει ποτὲ τὸν ἄνθρωπο νὰ εἰρηνεύσει, ἀλλὰ πάντοτε τὸν βάζει σὲ διχοστασίες καὶ ἔριδες μὲ τοὺς ἄλλους. Ἂς κάνουμε μιὰ ταπεινὴ ἀναφορὰ σὲ ἐκείνους ποὺ κρίνουν καὶ ἐπικρίνουν τοὺς ἱερεῖς μας. Ἡ ἱεροκατηγορία, ἀδελφοί μου, εἶναι μεγάλη ἁμαρτία. Οἱ ἱερεῖς μας δὲν εἶναι ἄγγελοι ἐξ οὐρανοῦ, εἶναι καὶ ἐκεῖνοι ἄνθρωποι ὅπως καὶ ἐμεῖς. Πρέπει συνεχῶς νὰ προσευχόμαστε στὸν Κύριο νὰ τοὺς διατηρεῖ ἔντιμους, νὰ τοὺς ἐνδυναμώνει στὸ δύσκολο ποιμαντικὸ ἔργο τους. Αὐτοὶ μᾶς ἐβάπτισαν, μᾶς ἐστεφάνωσαν, αὐτοὶ μᾶς ἐξομολογοῦν, μᾶς μεταδίδουν τὰ Ἄχραντα Μυστήρια, αὐτοὶ θὰ μᾶς ξεπροβοδίσουν στὸ μεγάλο ταξίδι μας.

Οἱ θεῖοι Πατέρες θὰ μᾶς διαφωτίσουν καὶ πάλι.

Ὁ ἱ. Χρυσόστομος: «Εἶναι προτιμώτερο νὰ τρῶμε κρέας τὴν Σαρακοστὴ παρὰ τὶς σάρκες τῶν ἀδελφῶν μας μὲ τὴν κατάκριση».

Ὁ Μ. Βασίλειος: «Ἂν κάποιος βρεθεῖ νὰ καταλαλεῖ κάποιον καὶ αὐτὸς ποὺ τὸν ἀκούει δὲν τὸν ἐπιπλήττει, νὰ ἀφορίζεται μαζὶ μὲ αὐτόν».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: «Ὁ ἄνθρωπος ποὺ κατακρίνει καὶ κακολογεῖ, εἶναι μοχθηρός, ἐπιρρεπὴς σὲ κοροϊδίες, σὲ ὕβρεις καὶ κατηγορίες‧ ἔχει βρώμικη καρδιά, τὸ πνεῦμα του εἶναι διεστραμμένο καὶ ἡ ψυχή του πανούργα. Τὸ ἴδιο καὶ τὸ στόμα του, ἡ δὲ γλῶσσα του δόλια, τὰ χείλη του βέβηλα, τὰ λόγια του ἄδικα. Στέκεται πικρὸς δικαστὴς τοῦ ἀδελφοῦ του. Τὸν κατακρίνει χωρὶς νὰ τὸν ἀφήσει νὰ ἀπολογηθεῖ. Δίχως ἔλεος, ἀδυσώπητος, τοῦ ἐπιτίθεται καὶ τοῦ ἀπαγγέλλει τὴν κατηγορία του. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος δὲν διαφέρει ἀπὸ τὸν δολοφόνο, γιατὶ ὁ μὲν ἀφαιρεῖ τὴν ζωή, ὁ δὲ τὴν τιμή, τὸ βάθρο ὅπου στηρίζεται ἡ ζωή».

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Ρῶσος, ἐπίσκοπος Καυκάσου: «Ἂς μὴ σπέρνουμε σπόρους ζιζανίων. Ἂς ἀποφεύγουμε κάθε ἄσκοπη κρίση γιὰ τὸν πλησίον καὶ δὲν θὰ πέφτουμε σὲ κατάκριση. Ὅποιος κατακρίνει καὶ μειώνει τὸν πλησίον του, προβάλλει τὸν ἑαυτό του ὡς δίκαιο, χωρὶς νὰ τὸ συνειδητοποιεῖ. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ὑποκρισία. Οἱ σπόροι τῆς ἁμαρτίας -ὅπως γιὰ παράδειγμα ἡ ἀργολογία- εἶναι φαινομενικὰ μηδαμινοί. Σπερνεται μὲ αὐτοὺς ὁ ἀγρὸς τῆς ψυχῆς. Ἀλλὰ ὅταν οἱ σπόροι βλαστήσουν, τότε κυριεύουν τὴν ψυχή. Ὅποιος συνάγει μέσα του τὴν δράση τοῦ νοῦ του, βλέπει μέσα του τὴν αὐγὴ τοῦ πνεύματος».

Ὁ Ἅγιος Λουκᾶς ὁ ἰατρός, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κριμαίας: «Δὲν ἔχουμε κανένα δικαίωμα νὰ κρίνουμε τὸν πλησίον, διότι αὐτὸ δὲν εἶναι δική μας ὑπόθεση ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ. Δὲν σκεφτόμαστε ὅτι ὁ ἀδελφός μας μπορεῖ νὰ μετανοήσει καὶ νὰ κατακριθοῦμε ἐμεῖς».

Ὁ ἍγιοςἌνθιμος: «Νὰ ἀφήσωμεν τὸ ἐγὼ καὶ νὰ πιάσωμεν τὴν ταπείνωσιν‧ νὰ ἀφήσωμεν τὶς δικαιολογίες καὶ νὰ πιάσωμεν τὴν μομφὴν κατὰ τοῦ ἑαυτοῦ μας‧ νὰ ἀφήσωμεν τὸ ψεῦδος καὶ νὰ πιάσωμεν τὴν μόνην καθαρὰν ἀλήθειαν‧ νὰ ἀφήσωμεν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα φέρουν εἰς ἀγανάκτησιν τὸν Θεόν. Μήπως ἡ ὀργή, ἡ κατάκρισις, ἡ κατηγορία, ἡ ἰδέα -ὑπόληψις ποὺ ἔχομεν διὰ τὸν ἑαυτόν μας, -ὅλα αὐτὰ δὲν μᾶς παραλύουν; Ἀπὸ ποῦ θὰ εὕρωμεν τὴν ὑγείαν μας; Ἀπὸ τὸν Χριστὸν εἰς τὴν ἐξομολόγησιν. Ἡ ἐξομολόγησις, λοιπόν, θὰ μᾶς ἀναστήσει ποὺ εἴμεθα κατάκοιτοι ἀπὸ τὰ πάθη, διὰ νὰ μπορέσωμεν νὰ πορευθῶμεν εἰς τοὺς οὐρανούς… Πρέπει νὰ προσπαθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Κατ’ ἔτος πρέπει νὰ λαμβάνει νέαν ζωήν, νέαν προθυμίαν… Ἔτσι καὶ ὁ καιρὸς τῶν ἀρετῶν εἶναι ἡ Ἁγία Τεσσαρακοστὴ ποὺ θὰ ἐργασθοῦμε, διὰ νὰ ἀναπληρώσωμεν τὰ χρέη καὶ τὶς ζημίες τῶν περασμένων χρόνων».

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος: «Μὴ κατηγορεῖς τὸν ἄλλον γιὰ τὰ σφάλματά του, γιατὶ τὸν καθίζει στὸ σκαμνὶ ἡ ἴδια του ἡ συνείδηση καὶ τὸν δικάζει. Ἂς ἀποκτήσουμε ἀγάπη καὶ συμπόνια  γιὰ τὸν πλησίον, ὥστε νὰ ἀποφύγουμε τὴν φοβερὴ καταλαλιά. Ἂς βοηθοῦμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον σὰν νὰ εἶναι δικό μας μέλος καὶ ὅλοι μαζὶ εἴμαστε μέλη τοῦ ἰδίου σώματος τῆς Ἐκκλησίας».

Ὁ Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης: «Νὰ ἡ πιὸ σύντομη καὶ εὔκολη ὁδὸς γιὰ τὴν σωτηρία, νὰ μὴν κατακρίνεις καὶ νὰ φυλάγεις τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά σου ἀπὸ κακοὺς λογισμούς. Νὰ σκέφτεσαι ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι καλοὶ καὶ τοὺς ἀγαπᾶ ὁ Κύριος. Τότε ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ κατοικήσει στὴν καρδιά σου καὶ θὰ λὲς «ἐλεήμων ὁ Κύριος». Ἂν ὅμως κατακρίνεις καὶ προσεύχεσαι, τότε ἡ ψυχή σου θὰ φτωχαίνει καὶ θὰ λὲς «ὁ Κύριος μὲ ἐγκατέλειψε».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος: «Ἂν παραβλέπουμε τὰ σφάλματα τῶν ἄλλων καὶ δὲν τοὺς κατακρίνουμε, τότε θὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε στὸν Χριστό: «Χριστέ μου, βάλε με σὲ μιὰ ἄκρη τοῦ Παραδείσου». Θυμάστε τὶ γράφει τὸ Γεροντικὸ γιὰ ἕνα ἀμελῆ μοναχὸ ποὺ δὲν κατέκρινε; Ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα γιὰ νὰ πεθάνει ἦταν χαρούμενος καὶ εἰρηνικὸς καὶ ἔλεγε: «Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἔζησα μὲ ἀμέλεια. Ἀπὸ τότε ὅμως ποὺ ἔγινα μοναχὸς προσπάθησα νὰ μὴν κατακρίνω κανένα, ὁπότε τώρα θὰ πῶ στὸν Χριστό: "Χριστέ μου, εἶμαι ἕνας ταλαίπωρος, ἀλλὰ  τοῦλάχιστον τήρησα τὴν ἐντολή σου: Μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε". "Μακάριος εἶσαι, ἀδελφέ, τοῦ εἶπε ὁ Γέροντάς του, ‘‘γιατὶ σώθηκες χωρὶς κόπο"».

Ὁ ἀείμνηστος ἱεροκήρυκας π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος σημειώνει: «Σοῦ λέει ὁ γιατρός "νὰ δῶ τὴν γλῶσσα σου", γιατὶ ἀπὸ αὐτὸ ἐξαρτᾶται ἡ νοσηρότητα ἢ ἡ ὑγεία. Ἡ γλώσσα εἶναι ὁ καθρέπτης τῆς ὑγείας. Ἀλλὰ καὶ ὁ καθρέπτης τῆς δικαιοσύνης εἶναι ἡ γλῶσσα. Ἂν εἶσαι ἄνθρωπος κατήγορος, συκοφάντης, δυσφημιστής, ψεύστης καὶ τὰ λοιπά, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχεις πνευματικὴ ὑγεία καὶ βέβαια θὰ εἶσαι πιθανότατα ἄδικος καὶ ψεύτικος ἄνθρωπος καὶ σὲ ὅλους τοὺς ἄλλους τομεῖς τῆς ζωῆς σου».

Εὐλογημένοι Χριστιανοί!

Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα μᾶς εἶπε σήμερα: «ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι». Εἶναι ὥρα νὰ ξυπνήσουμε! Ἂς πετάξουμε τὰ σκοτεινὰ ἔργα τῆς ἁμαρτίας καὶ ἂς ντυθοῦμε τὴν φωτεινὴ πανοπλία τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνα… Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὡς ἄνθρωποι φωτισμένοι ἀπὸ τὸν Θεό, ἀλλὰ καὶ γνῶστες ἄριστοι τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, γνώριζαν ὅτι καὶ αὐτὸς ὁ Χριστιανός, παλεύοντας καθημερινὰ μὲ τὶς βιοτικὲς ἀνάγκες, μὲ ἀμέτρητα προβλήματα, μὲ μύριους πειρασμούς, λησμονεῖ τὰ πνευματικά. Ἐνῶ στὰ βιοτικὰ εἶναι δραστηριότατος, στὰ πνευματικὰ φαίνεται σὰν νὰ κοιμᾶται.

Ἀγαπητοί μου,

Οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου θὰ καταδικασθοῦν γιὰ τὶς καταχρήσεις, ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὶς κατακρίσεις. Ἂς μὴν κατακρίνουμε κανέναν ἀδελφό μας. Ἀπὸ τὸ στόμα μας νὰ ἐξέρχονται ἀγαθὰ λόγια, γεμάτα σύνεση καὶ διάκριση, γεμάτα ἀγάπη καὶ εὐσπλαγχνία. Ἂς ἀσχοληθοῦμε μὲ τὰ δικά μας ἐλαττώματα καὶ τὶς ἀδυναμίες μας, γιὰ νὰ ἔχουμε καλὴ ἀπολογία «ἐπὶ τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Κυρίου».

«Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται». Ἂς ξεκινήσει ὁ πνευματικὸς ἀγώνας. Ἂς ἐγκολπωθοῦμε τὸ νόημα καὶ τὸ πρόγραμμα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν. Ἡ νηστεία καὶ ἡ προσευχὴ θὰ μᾶς θωρακίσουν. Ὅσοι ἀναβάλλουμε τὴν ἱερὰ ἐξομολόγηση, ἂς μὴν δώσουμε στὸν πονηρὸ τὴν χαρὰ μιᾶς ἀκόμα ἀναβολῆς. «Ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι».

Ὁ ποιητὴς Βερίτης θὰ μᾶς συνεγείρει καὶ πάλι:

«Βλέπω τοῦ Νόμου Σου τὰ θέλγητρα

Κι ὁρμῶ γιὰ νὰ τὰ κατακτήσω.

Μὰ τὸ κακὸ ἐμπρός μου ὀρθώνεται θεριὸ

καὶ μὲ γυρίζει πίσω.

Ἔλα, Χριστέ μου, πλάσε μέσα μου

νέον ἄνθρωπο, καινούργια κτίση.

Τὸν διχασμὸ τοῦ ἐγώ μου φθάνοντας

ἡ Χάρη Σου ἂς τὸν καταργήσει». ΑΜΗΝ!

Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Χίου

ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΕΩΝ 19 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023

Ἀριθμός 8

ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟΚΡΕΩ

19 Φεβρουαρίου 2023

«ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω…» (Α΄ Κορ. 8, 13)

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Ἀδελφοί, βρῶμα ἡμᾶς οὐ παρίστησι τῷ Θεῷ· οὔτε γὰρ ἐὰν φάγωμεν περισσεύομεν, οὔτε ἐὰν μὴ φάγωμεν ὑστερούμεθα. Βλέπετε δὲ μήπως ἡ ἐξουσία ὑμῶν αὕτη πρόσκομμα γένηται τοῖς ἀσθενέσιν. Ἐὰν γάρ τις ἴδῃ σε, τὸν ἔχοντα γνῶσιν ἐν εἰδωλείῳ κατακείμενον, οὐχὶ ἡ συνείδησις αὐτοῦ ἀσθενοῦς ὄντος οἰκοδομηθήσεται εἰς τὸ τὰ εἰδωλόθυτα ἐσθίειν; Καὶ ἀπολεῖται ὁ ἀσθενῶν ἀδελφὸς ἐπὶ τῇ σῇ γνώσει, δι' ὃν Χριστὸς ἀπέθανεν. Οὕτω δὲ ἁμαρτάνοντες εἰς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τύπτοντες αὐτῶν τὴν συνείδησιν ἀσθενοῦσαν εἰς Χριστὸν ἁμαρτάνετε. Διόπερ εἰ βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου, οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω. Οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος; Οὐκ εἰμὶ ἐλεύθερος; Οὐχὶ Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον ἡμῶν ἑώρακα; Οὐ τὸ ἔργον μου ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ; Εἰ ἄλλοις οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος, ἀλλά γε ὑμῖν εἰμι· ἡ γὰρ σφραγίς τῆς ἐμῆς ἀποστολῆς ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ.

ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Ἡ σημερινὴ τρίτη Κυριακὴ τοῦ Τριῳδίου ὀνομάζεται Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, διότι εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα τοῦ Τριῳδίου ποὺ ἐπιτρέπεται νὰ καταλύσουμε κρέας. Ἐπειδή, λοιπόν, σήμερα «ἀποκρεύουμε» κατὰ τὸ κοινῶς λεγόμενον, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἀπόστολος κάνει λόγο γιὰ τὴν κρεωφαγία: «οὐ μὴ φάγω», λέγει, «κρέας εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω…». Ἡ λέξη «κρέας» συνδέει κατὰ κάποιον τρόπο τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα μὲ τὴν σημερινὴ Κυριακή. Αὐτὴ εἶναι, ὅμως, μία σχέση καθαρὰ ἐξωτερική, ἐπιφανειακή, λεκτική. Κατὰ βάθος, κατὰ το νόημα, δὲν ὑπάρχει οὐσιαστικὴ σχέση μεταξύ τους.

Προσέξτε! Γιὰ νὰ καταλάβουμε περίπου τὶ ἐννοεῖ σήμερα ὁ Ἀπόστολος μιλώντας γιὰ κρέατα, πρέπει νὰ μεταφερθοῦμε νοερὰ στὴν ἐποχή του καὶ νὰ θυμηθοῦμε τὶ συνέβαινε τότε. Στὴν ἐποχή, λοιπόν, τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, στὰ πρῶτα ἑβδομήντα χρόνια τοῦ Χριστιανισμοῦ, ζοῦσαν μαζὶ Χριστιανοὶ καὶ εἰδωλολάτρες.Παντοῦ συνέβαινε τὸ ἴδιο, ὅπως φυσικὰ καὶ στὴν Κόρινθο. Ἔτσι οἱ Χριστιανοὶ, ὅταν τοὺς καλοῦσαν οἱ εἰδωλολάτρες, πήγαιναν ἀκόμα καὶ στὸ τραπέζι τους. Μόλις, ὅμως, οἱ οἰκοδεσπότες παρέθεταν τὰ καλομαγειρεμένα φαγητά, κάποια σκέψη τοὺς ἔκοβε ξαφνικὰ τὴν ὄρεξη. Ποιὰ σκέψη; Τὸ κρέας, ποὺ θὰ ἔτρωγαν, ἦταν συνηθισμένο ἢ προερχόταν ἀπὸ εἰδωλόθυτα;

Τὰ εἰδωλόθυτα, ὅπως καὶ ἡ ἴδια ἡ λέξη φανερώνει, ἦσαν κρέατα ἀπὸ ζῶα ποὺ πρὶν λιγο εἶχαν προσφερθεῖ θυσία στοὺς θεούς, στὰ εἴδωλα. Οἱ ἱερεῖς ἀπὸ τὸ θυσιαζόμενο ζῶο ἔκαιγαν μόνο τὰ ἐντόσθια καὶ τὰ πόδια. Τὸ ὑπόλοιπο εἴτε τὸ ἔτρωγαν εἴτε τὸ πωλοῦσαν στὰ κρεοπωλεῖα. Ὅσοι Χριστιανοὶ εἶχαν ὅπως θὰ λέγαμε σήμερα «ἀνοιχτὸ μυαλό», δηλαδὴ ἤξεραν πολὺ καλὰ ὅτι δὲν ὑπάρχουν θεοὶ καὶ γι’ αὐτὸ δὲν λάτρευαν τὰ εἴδωλά τους, ἀγόραζαν καὶ ἔτρωγαν ἀπὸ τὰ κρέατα αὐτά, τὰ εἰδωλόθυτα. Ἄλλοι, ὅμως, Χριστιανοί, πιὸ συνεσταλμένοι, μὲ πιὸ εὐαίσθητη συνείδηση, ὅταν τοὺς ἔβλεπαν νὰ τὰ ἀγοράζουν καὶ νὰ τὰ τρῶνε χωρὶς φόβο, πειράζονταν, σκανδαλίζονταν, στενοχωροῦνταν. Τότε, λοιπόν, ἔγραψε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τὸν λόγο ποὺ προαναφέραμε: «οὐ μὴ φάγω κρέας…», δὲν θὰ φάγω κρέας εἰδωλόθυτο, ὄχι γιατὶ φοβᾶμαι μὴ μολυνθῶ, ἀλλὰ γιὰ νὰ μὴν σκανδαλίσω τὸν ἀδελφό μου.

Σκάνδαλο εἶναι τὸ ἐμπόδιο ποὺ βάζουμε μὲ τὰ λόγια, τὶς πράξεις καὶ τὴν συμπεριφορά μας στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Τὸ σκάνδαλο παρεμβάλλεται στὴν πνευματικὴ πορεία καὶ ἐμποδίζει τὴν πνευματικὴ προκοπή. Κάποια συμπεριφορὰ ἀνάρμοστη σὲ Χριστιανό, κάποιος λόγος ἐπιπόλαιος, κάποια παραδείγματα πρὸς ἀποφυγή, καὶ ἄλλα τόσα γίνονται ἀφορμὲς γιὰ νὰ κλονισθεῖ ἡ πίστη τοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ. Τὰ σκάνδαλα σπείρονται ἀπὸ τοὺς δαίμονες, ἀλλὰ τρέφονται καὶ αὐξάνονται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Γιὰ παράδειγμα, σκάνδαλο ἔβαλε ὁ ὄφις στὴν Εὔα καὶ ἡ Εὔα στὸν Ἀδάμ (Γεν. 3, 1-7). Σκάνδαλο πῆγε νὰ βάλει ὁ Πέτρος στὸν Κύριο γιὰ νὰ μὴν ἐκτελέσει τὸ θέλημα τοῦ Πατέρα Του καὶ ἄκουσε τὴν ἐπίπληξη: «Ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ, σκάνδαλόν μου εἶ, ὅτι οὐ φρονεῖς τὰ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὰ τῶν ἀνθρώπων» (Ματθ. 16, 23).Σκανδάλισαν αὐτοὶ ποὺ ἔτρωγαν εἰδωλόθυτα τοὺς ἁπλοὺς ἀδελφούς. «Τὰ σκάνδαλα διεγείρουν τὴν προσοχή μας, μᾶς κάνουν προθυμότερους στὸ καλὸ καὶ ἀκονίζουν τὸν νοῦ μας», τονίζει ὁ ἱ. Χρυσόστομος.

Ἀδελφοί μου!

Τρία πράγματα μᾶς ὑπενθυμίζει σήμερα ὁ μακάριος Παῦλος γιὰ νὰ ἀποφεύγουμε τὸν σκανδαλισμό. Τὸ πρῶτο εἶναι ἡ ἀσθενὴς συνείδηση τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι δὲν μποροῦν νὰ φθάσουν στὴν γνώση ἐκείνη ποὺ ἀπαιτεῖται γιὰ νὰ ἀξιολογήσουν σωστὰ τὰ πράγματα. Τὸ δεύτερο εἶναι ὅτι οἱ σκανδαλιζόμενοι εἶναι ἀδέλφια μας, μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ἐὰν τοὺς πληγώσουμε, πληγώνουμε ὅλο τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ τρίτον, νὰ θυμόμαστε ὅτι «Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε», καὶ γιὰ τοὺς τέλειους στὴν γνώση καὶ γιὰ τοὺς ἀτελεῖς στὴν συνείδηση. Εἶναι λυπηρὸ γιὰ ἀσήμαντα πράγματα νὰ σκανδαλίζουμε τὸν ἀδελφό μας. Τὸ ὅτι θὰ ὑπάρξουν σκάνδαλα στὴν ζωή μας δὲν εἶναι στὴν δική μας ἁρμοδιότητα. «Τὸ δὲ μὴ σκανδαλισθῆναι πάντως ἡμέτερον», σημειώνει ὁ ἱ. Ζιγαβηνός. Ἂς σκεφτοῦμε ὅτι οἱ Ἀπόστολοι ἦσαν κι ἐκεῖνοι ἄνθρωποι, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος τοὺς προειδοποίησε λέγοντας: «πάντες ὑμεῖς σκανδαλισθήσεσθε ἐν ἐμοί» (Ματθ. 26, 31). Σκανδαλίσθηκαν, πράγματι, ὅλοι οἱ μαθητές, ἀλλὰ ὁ Κύριος ἦρθε καὶ τοὺς παρηγόρησε, δέχθηκε αὐτὴν τὴν πνευματική τους ἀδυναμία, τοὺς συγχώρεσε καὶ μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του ἦταν μαζί τους μὲ εὐλογημένες ὑποσχέσεις καὶ ἐμπειρίες. Νὰ καὶ μιὰ ἄλλη ὡραία προτροπὴ τοῦ Ἀποστόλου στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή του: «Σᾶς παρακαλῶ, ἀδελφοὶ, νὰ παρακολουθεῖτε σὰν ἄγρυπνοι σκοποὶ ἐκείνους ποὺ δημιουργοῦν τὶς διαιρέσεις καὶ τὰ σκάνδαλα καὶ πολιτεύονται ἀντίθετα πρὸς τὴν ἀποστολικὴ διδασκαλία, τὴν ὁποίαν σεῖς ἐμάθατε. Φεύγετε μακρὰν ἀπὸ αὐτούς» (16, 17).

Τὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου, οἱ θεῖοι Πατέρες, θὰ μᾶς διαφωτίσουν καὶ πάλι:

Ὁ Μ. Βασίλειος θίγει καὶ μιὰ ἄλλη πλευρά: «Τὶ μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τοὺς σκανδαλίζοντες, μὲ τὸ νὰ πράττουν ἢ νὰ λέγουν τὰ ἀπαγορευμένα, καὶ μάλιστα ὅταν ὁ σκανδαλίζων φαίνεται πὼς ἔχει περισσότερη γνώση  ἢ ἔχει ἱερατικὸ βαθμό. Αὐτὸς ὀφείλει νὰ εἶναι τύπος καὶ ὑπογραμμός».

Ὁ Ἱ. Χρυσόστομος τονίζει: «Ἂς μὴ σκανδαλιζόμαστε ἀπὸ ὅσα λένε οἱ αἱρετικοί, διότι πρόσεξε στὴν ἀρχὴ τοῦ κηρύγματος πόσα σκάνδαλα ὑπῆρχαν. Δὲν ἐννοῶ ἐκεῖνα ποὺ προέρχονται ἀπὸ τοὺς μὴ Χριστιανούς‧ - διότι αὐτὰ δὲν ἦταν τίποτα- ἀλλὰ ἐκεῖνα ποὺ προέρχονταν μέσα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία… Τίποτε δὲν θὰ μπορέσει νὰ διαιρέσει τόσο εὔκολα τὴν Ἐκκλησία ὅσο ἡ φιλαρχία. Τίποτε δὲν παροξύνει τόσο τὸν Θεό, ὅσο τὸ νὰ διαιρεθεῖ ἡ Ἐκκλησία. Κι ἂν ἀκόμα ἔχουμε πράξει ἄπειρα καλά, δὲν θὰ καταδικασθοῦμε λιγώτερο ἀπὸ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι διεμέλισαν τὸ Σῶμά Του, ἐμεῖς οἱ ὁποῖοι διαιροῦμε τὸ ἐκκλησιαστικὸ πλήρωμα… Ὁ Κύριος, ὅμως, λύτρωσε καὶ ἔσωσε τὴν Ἐκκλησία Του μὲ τὸ Τίμιο Αἷμά Του».

Ὁ ἀββᾶς Σισώης  λέγει πολὺ σοφά: «Ὅποιος ἔχει ταπεινοφροσύνη, γλῶσσα δὲν ἔχει γιὰ νὰ ἐλέγξει οὔτε μάτια γιὰ νὰ παρατηρεῖ τὰ ἐλαττώματα τῶν ἄλλων οὔτε αὐτιὰ ἔχει γιὰ νὰ ἀκούσει ὅσα δὲν ὠφελοῦν τὴν ψυχή του καὶ δὲν ἔχει νὰ μιλήσει σὲ κανέναν γιὰ τίποτε ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος διδάσκει: «Δυστυχῶς, ἐκεῖνος ποὺ παραμέλησε τὴν καρδιά του, στερήθηκε ὅλα τὰ ἀγαθὰ καὶ ἔπεσε σὲ πλῆθος κακῶν. Ἔδιωξε τὴν χαρὰ καὶ γέμισε μὲ πίκρα, θλίψη καὶ στενοχώρια. Ἔδιωξε τὴν εἰρήνη καὶ ἀπέκτησε ἄγχος, ταραχὴ καὶ τρόμο. Ἔδιωξε τὴν ἀγάπη καὶ δέχθηκε τὸ μῖσος. Ἔδιωξε, τέλος, ὅλα τὰ χαρίσματα καὶ τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ δέχθηκε μὲ τὸ Βάπτισμα καὶ οἰκειώθηκε ὅλες τὶς κακίες, ἐκεῖνες ποὺ κάνουν τὸν ἄνθρωπο ἐλεεινὸ καὶ τρισάθλιο. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀνοιχτὴ τὴν ἀγκαλιά της γιὰ νὰ μᾶς ὑποδεχθεῖ. Ἂς τρέξουμε γρήγορα ὅσοι ἔχουμε βαριὰ τὴν συνείδηση. Θὰ γεμίσει τὴν καρδιά μας ἡ εὐτυχία καὶ ἡ μακαριότητα».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος ἀπευθυνόμενος στὶς μοναχὲς λέγει: «Ὁ Θεὸς θὰ σᾶς δοκιμάσει. Μὲ τὶ τρόπο θὰ σᾶς δοκιμάσει; Ἔξαφνα μία ἀδελφὴ θὰ σᾶς πεῖ ἕνα λόγο‧ ὁ Θεὸς τὴν φωτίζει. Τὸ κάμνει ὁ Θεὸς νὰ δεῖ ἂν ὑπομένετε, ἂν ἐπιμένετε διὰ νὰ ἐργασθεῖτε τὸ καλὸν καὶ νὰ εὐαρεστήσετε τὸν Θεὸν καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Ὁ Θεὸς φωτίζει τὸν ἄλλον νὰ σοῦ πεῖ κάτι, γιὰ νὰ δεῖ, ἔχεις ταπείνωση; ἔχεις ὑπομονή; ἔχεις καρτερία. Διὰ τοῦτο τὸ πρῶτο θεμέλιο ποὺ θὰ βάλετε εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη‧ αὐτοῦ ἐπάνω θὰ ἀρχίσετε νὰ κτίζετε τὸν πύργο σας καὶ ἡ εὐχή μου, ἡ ταπεινή μου εὐχή, θὰ εἶναι μαζί σας».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἔλεγε: «Ὁ κόσμος εἶναι πονηρός, πρέπει νὰ φροντίζουμε νὰ μὴ δημιουργοῦμε σκάνδαλα. Ὁ ἀπρόσεκτος ἀνάβει φωτιὰ καὶ δὲν σκέπτεται ὅτι θὰ πιάσει πυρκαϊὰ ἐκεῖ ποὺ τὴν ἄναψε. Καὶ θὰ καψαλίσει κι ἄλλες ψυχές. Ἐμεῖς ἔχουμε καθῆκον νὰ εὐχόμαστε καὶ νὰ ρίχνουμε καὶ κανένα κουβᾶ νερό. Οἱ ἀπελευθερωμένοι ἀπὸ τὰ πάθη τους ἄνθρωποι, ἐπειδὴ δὲν ἔχουν κακία, τὸ κακὸ τὸ διορθώνουν μὲ καλωσύνη. Ἂν δοῦν κάποια ἀκαθαρσία ποὺ δὲν καθαρίζεται, τὴν σκεπάζουν μὲ καμμιὰ πλάκα, γιὰ νὰ μὴν ἀηδιάσει ὁ ἄλλος ποὺ θὰ τὴν δεῖ. Τώρα ὁ διάβολος κάνει μουτζοῦρες πολλὲς καὶ μπλέκει πολὺ τὰ πράγματα, ἀλλὰ τελικὰ θὰ σπάσει τὰ μοῦτρα του».

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Αὐγουστίνος Καντιώτης καταθέτει μὲ τὸν δικό του γλαφυρὸ τρόπο: «Οἱ σκανδαλοποιοὶ εἶναι πολλοί. Νὰ ὁ ἕνας. Εἶναι νηστεία. Νηστεύει; Ὄχι, τρώει μπροστὰ στοὺς ἄλλους καὶ λέει ὅτι ἡ νηστεία δὲν εἶναι τίποτα. Νὰ ὁ ἄλλος. Εἶναι Κυριακὴ πρωὶ καὶ πάει στὸ καφενεῖο. Νὰ ὁ τρίτος. Πάει στὶς ταβέρνες, πίνει, μεθάει. Καὶ γυρίζει στὸ σπίτι του, βασανίζει τὴν γυναίκα του καὶ τὰ παιδιά του καὶ ἀναστατώνει τὴν γειτονιά. Νὰ ὁ τέταρτος. Ἔδιωξε τὴν γυναίκα ποὺ στεφανώθηκε, τὴν παράτησε καὶ ζεῖ τώρα παράνομα μὲ ἄλλη γυναίκα. Νὰ ὁ πέμπτος. Ἀνοίγει τὸ βρωμερό του στόμα καὶ βλαστημάει τὸν Χριστό. Ὅλοι αὐτοὶ εἶναι ἔνοχοι, ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἀμαρτία ποὺ κάνουν, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν σκανδαλισμὸ ποὺ προκαλοῦν μὲ τὸ κακό τους παράδειγμα».

Ἰδού, λοιπόν, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ δίδαγμα ἀπὸ τὸ σημερινό μας κήρυγμα. Προσοχὴ μεγάλη!  Ὄχι σκάνδαλα! Ὄχι ἐμπόδια στὴν σωτηρία τῶν ἀδελφῶν μας. Χρέος μας εἶναι νὰ βοηθοῦμε καὶ ὄχι νὰ σκανδαλίζουμε τοὺς ἄλλους, καὶ μάλιστα στὶς πονηρὲς ἐποχές μας, ὅπου τὰ μέσα ἐνημέρωσης δὲν ἔχουν πάντα φόβο Θεοῦ καὶ πολλές φορές μᾶς σκανδαλίζουν μὲ «βρώμικες» εἰδήσεις καὶ ἐλάχιστες καλές. Τὸ σκάνδαλο εἶναι τόσο μεγάλη ἁμαρτία, ποὺ ὁ Κύριός μας εἶπε: «Ἂν σκανδαλίσεις κάποιον, καλύτερα νὰ δέσεις μυλόπετρα στὸν λαιμό σου καὶ νὰ πέσεις νὰ πνιγεῖς στὴν θάλασσα.» (Λουκ. 17, 1 -2). Μὴ γένοιτο!

Χριστιανοί μου!

Ἐμεῖς οἱ ἱερεῖς, οἱ γονεῖς, οἱ δάσκαλοι, ὅλοι εὐθυνόμαστε γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ἀδελφῶν μας, καὶ κυρίως τῶν νέων μας. Ἡ καθαρή μας ζωὴ ἂς γίνει ἀπαρχὴ μιᾶς νέας πορείας μαζὶ μὲ τὴν γλυκόηχη λύρα τοῦ Βερίτη:

«Καὶ μονάχα κοντὰ στὸν Χριστό μας,

τὸν Ἀθάνατο κι Ἄπειρο νοῦ,

ξαναβρίσκουμε πάλι τὸ φῶς μας

π’ ὁδηγεῖ στὴν χαρὰ τ’ οὐρανοῦ.

Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ μόνη πηγὴ,

ποὺ μᾶς δίνει καὶ φῶς καὶ ζωή». ΑΜΗΝ!

Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Χίου

ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023

Ἀριθμός 7

ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΔ΄ Ἐπιστολῶν

12 Φεβρουαρίου 2023

«πάντα μοι ἔξεστιν ἀλλ’ οὐ πάντα συμφέρει» (Α΄ Κορ. 6,12)

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Aδελφοί, πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ’ οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ’ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος. Τὰ βρώματα τῇ κοιλίᾳ, καὶ ἡ κοιλία τοῖς βρώμασιν· ὁ δὲ Θεὸς καὶ ταύτην καὶ ταῦτα καταργήσει. Τὸ δὲ σῶμα οὐ τῇ πορνείᾳ, ἀλλὰ τῷ Κυρίῳ, καὶ ὁ Κύριος τῷ σώματι· ὁ δὲ Θεὸς καὶ τὸν Κύριον ἤγειρε καὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ. Οὐκ οἴδατε ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν; Ἂρας οὖν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ ποιήσω πόρνης μέλη; Μὴ γένοιτο. Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι ὁ κολλώμενος τῇ πόρνῃ ἓν σῶμά ἐστιν; «Ἒσονται» γάρ, φησίν, «οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν»· ὁ δὲ κολλώμενος τῷ Κυρίῳ ἓν πνεῦμά ἐστι. Φεύγετε τὴν πορνείαν. Πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος ἐκτὸς τοῦ σώματός ἐστιν, ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. Ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ Θεοῦ, καὶ οὐκ ἐστὲ ἑαυτῶν; Ἠγοράσθητε γὰρ τιμῆς· δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ.

ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

«Ὅλα ἔχω ἐξουσία νὰ τὰ πράττω, δὲν συμφέρουν ὅμως ὅλα». Αὐτὰ ἐξομολογεῖται ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πρὸς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Κορίνθου, ὅπως ἀκούσαμε στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα. Σύμφωνα μὲ τοὺς ἑρμηνευτές, ἀφορμὴ  γι’ αὐτὴν τὴν ὁμολογία ἔδωσε στὸν Ἀπόστολο ἡ ἀντίδραση μερικῶν σχετικὰ μὲ τὴν διδασκαλία του γιά τὴν διάκριση τοῦ μωσαϊκοῦ Νόμου στὰ φαγητά, σὲ καθαρὰ καὶ ἀκάθαρτα.

Αὐτὴ ἡ διδασκαλία τοῦ θείου Παύλου ἔχει καὶ τὴν ἑξῆς γενικώτερη σημασία: Ὡς Χριστιανὸς μπορῶ νὰ δοκιμάσω ἀπὸ ὅλα τὰ φαγητά. Ὅλα μοῦ ἐπιτρέπονται, ἀφοῦ πιστεύω στὸ Εὐαγγέλιο καὶ ὄχι στὸν Νόμο τοῦ Μωυσέως. Μπορῶ, γιὰ παράδειγμα, νὰ φάω καὶ χοιρινὸ ποὺ ἀπαγόρευε ὁ Νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀφοῦ σύμφωνα μὲ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου ‘‘οὐ τὸ εἰσερχόμενον εἰς τὸ στόμα κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὸ ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ στόματος τοῦτο κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον» (Ματθ. 15, 11). Αὐτὰ ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὸ στόμα μολύνουν τὸν ἄνθρωπο, ὄχι αὐτὰ ποὺ μπαίνουν. Εἶμαι ἐλεύθερος νὰ δοκιμάσω ὅλα τὰ φαγητά, ποτὲ, ὅμως, δὲν θὰ γίνω δοῦλος τῆς γαστριμαργίας. Ἀκριβῶς ἔτσι κι ἐμεῖς θὰ πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζουμε τὸ θέμα τῆς προσωπικῆς μας ἐλευθερίας. Ἀπὸ τὰ χρυσᾶ αὐτὰ λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου δημιουργοῦμε τοὺς κανόνες, σύμφωνα μὲ τοὺς ὁποίους ἀξιοποιοῦμε τὸ θεῖο αὐτὸ καὶ ἀτίμητο δῶρο τοῦ Δημιουργοῦ μας, τὴν ἐλευθερία.

«Πάντα μοι ἔξεστιν», εἶναι τὸ φρόνημα σχεδὸν ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἰδίως στὴν ἐποχή μας, ποὺ πολλοὶ δὲν δεσμεύονται ἀπὸ τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ὅλα ἐπιτρέπεται νὰ τὰ κάνω, ἀλλὰ δὲν μὲ συμφέρει. Μπορῶ νὰ κλέψω, νὰ φονεύσω, νὰ ἀσελγήσω, νὰ κάνω λαθρεμπόριο, νὰ γίνω ναρκομανής, νὰ γίνω γενικὰ ἄσωτος. Ὅλα αὐτὰ, ὅμως, μὲ ὁδηγοῦν στὴν καταστροφή‧ ὑλική, πνευματική, κοινωνική. Ὅλα ἔχω τὴν δυνατότητα καὶ τὴν ἐλευθερία νὰ τὰ κάνω. Ἀλλὰ πρέπει νὰ προσέχω, μήπως ἱκανοποιώντας τὶς ἄλογες ὀρέξεις μου ἢ ἱκανοποιώντας ὑπέρμετρα τὶς φυσιολογικὲς καὶ ἀναγκαῖες ἐπιθυμίες μου, καταντήσω δοῦλος τῶν ἕξεων καὶ ὀρέξεών μου. Θὰ πρέπει νὰ ἐξετάζω μήπως κινδυνεύω ὄχι μόνο νὰ παύσω νὰ ἔχω τὸν ἔλεγχο τῆς προσωπικότητάς μου, ἀλλὰ καὶ γίνω δοῦλος τῶν ἐνστίκτων μου. Ἐμεῖς θεωροῦμε ἐλευθερία νὰ κάνουμε ὅ,τι θέλουμε, ξεχνώντας ὅτι αὐτὸ δὲν εἶναι πάντα πρὸς τὸ συμφέρον μας οὔτε σύμφωνο μὲ τὴν καλῶς ἐννοουμένη ἔννοια τῆς ἐλευθερίας.

Ἑπομένως, ἡ ἐλευθερία θὰ πρέπει νὰ μᾶς ὁδηγεῖ σὲ πράξεις χρήσιμες, ὠφέλιμες γιὰ τὸν ἑαυτό μας ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς συνανθρώπους μας. Θὰ πρέπει νὰ προσέχουμε μήπως κάποια ἐνέργειά μας τοὺς σκανδαλίσει καὶ τοὺς ὠθήσει στὴν πτώση. Ὅλες αὐτὲς οἱ ἠθικὲς προτροπὲς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἀποδίδονται παραστατικὰ στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ὁ νεώτερος, ὁ ἄσωτος υἱός, ἰδιαιτέρως ἐπίστευε στὸ ἐξωτερικὸ αὐτὸ προνόμιο τοῦ ἀνθρώπου, τὴν ἐλευθερία, στὸ «πάντα μοι ἔξεστιν» τοῦ Ἀποστόλου. Ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τοὺς περιορισμοὺς τοῦ Πατέρα του. Ἡ πατρικὴ ἀγάπη τὸν ἐνοχλοῦσε. Ὁ ἄσωτος υἱός, μὲ ὑψωμένο τὸ λάβαρο τῆς ἐλευθερίας, ἔφυγε σὲ χώρα μακρινή, ὅπου καὶ ἔχασε τελικὰ τὴν ἐλευθερία του καὶ ἔγινε δοῦλος τῶν παθῶν του.

«Ἐν φόβῳ τὸν τῆς παροικίας ὑμῶν χρόνον ἀναστράφητε, εἰδότες οὐ φθαρτοῖς, ἀργυρίῳ ἢ χρυσίῳ, ἐλυτρώθητε, …ἀλλὰ τιμίῳ αἵματι» (Α΄ Πέτρ. 1, 18-19), διδάσκει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. Δὲν ἀναιρεῖ τὸ αὐτεξούσιο μὲ τὰ λόγια του αὐτὰ ὀ Ἀπόστολος, ἀλλὰ μᾶς δείχνει τὴν στοργὴ τοῦ Δημιουργοῦ μας καὶ προσπαθεῖ νὰ μᾶς ἀποτρέψει ἀπὸ πράξεις ποὺ μᾶς ἀποξενώνουν ἀπὸ Αὐτόν. Ὁ ἄσωτος υἱὸς κέρδισε τὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία μὲ τὴν ἐπιστροφή του στὸν Πατέρα του. Αὐτὴ εἶναι ἠ ζωὴ μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ζωὴ ὑπακοῆς καὶ ἐλευθερίας μέσα στὸ σπίτι τοῦ Θεοῦ - Πατέρα. Καὶ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι διαφορετικά, διότι «οὗ (ὅπου) τὸ Πνεῦμα Κυρίου ἐκεῖ ἐλευθερία» (Β΄ Κορ. 3, 17).

Ἀδελφοί μου!

Ἡ Ἐκκλησία μας, ὡς φιλόστοργη Μητέρα, δὲν θέλει ἀπαγορεύσεις καὶ ποινές, θέλει ὅμως νὰ προφυλάξει τὰ παιδιά της ἀπὸ τὶς ἐπιλογὲς ἐκεῖνες ποὺ δὲν «συμφέρουν», δὲν ὠφελοῦν, ἀλλὰ καὶ πολλὲς φορὲς καταστρέφουν. Θέλει νὰ ἀποκτήσει κάθε ἄνθρωπος «νοῦν ἡγεμόνα», λογισμὸ ποὺ μὲ τὸν θεῖο φωτισμὸ νά κυβερνᾶ τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχὴ καὶ νὰ μὴν ὑποδουλώνεται σὲ πάθη καὶ ἁμαρτίες. Συχνὰ, ὅμως, ἐμεῖς γινόμαστε δοῦλοι τοῦ ἐγωισμοῦ μας, τοῦ «παλαιοῦ ἐν ἡμῖν ἀνθρώπου», κατὰ τὸν Παῦλο. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, εἶναι τὰ πάθη, ποὺ ἔχουν τὴν ἔννοια τοῦ ἐθισμοῦ καὶ τῆς ἐξάρτησης καὶ καλοῦνται ψυχοφθόρα. Φάρμακο ποὺ μᾶς ζωογονεῖ καὶ μᾶς ἐνισχύει εἶναι ἡ Θ. Κοινωνία. «Εἰς ἀποτροπὴν καὶ ἐμπόδιον τῆς φαύλης μου καὶ πονηρᾶς συνηθείας, εἰς ἀπονέκρωσιν τῶν παθῶν, εἰς περιποίησιν τῶν ἐντολῶν σου, εἰς προσθήκην τῆς θείας σου χάριτος καὶ τῆς σῆς βασιλείας οἰκείωσιν», εὐχόμαστε στὴν ἀκολουθία τῆς Θ. Μεταλήψεως.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ πάλι θὰ μᾶς διαφωτίσουν ἐπὶ τοῦ θέματος.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης: «Τὸ νὰ μὴν παρασυρθεῖς ἀπὸ τὴν ὁρμὴ τοῦ πάθους σὰν ἀπὸ ἄλλο χείμαρρο, ἀλλὰ νὰ ἀντισταθεῖς σὰν ἄνδρας σ’ αὐτὴν τὴν ἐπιθυμία καὶ μὲ τὶς σκέψεις νὰ ἀποκρούσεις τὸ πάθος, αὐτὸ εἶναι ἔργο ἀρετῆς».

Ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος: «Ἐὰν ὁ νοῦς ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς καὶ δοῦμε μὲ αὐτὸν (τὸν νοῦ) τὴν ἐλευθερία ποὺ μᾶς χάρισε ὁ Θεός, δὲν θὰ καταδεχθοῦμε πιὰ νὰ κατέβουμε στὴν προηγούμενη σκλαβιὰ τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: «Ὁ ἠθικὰ ἐλεύθερος ἄνθρωπος εἶναι ἀληθινὴ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἔγινε ἠθικὸ ὁμοίωμά Του. Οἱ πόθοι του εἶναι ἱεροὶ καὶ οἱ ἐπιθυμίες του ἁγνές. Εἶναι στολισμένος μὲ ὅλες τὶς ἀρετές. Ἀντίθετα, ὁ ἠθικὰ δοῦλος εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας, ἡ ἠθικὴ ἐξάρτηση ἀπὸ τὰ πάθη, ἡ ἠθικὴ αἰχμαλωσία. Τὰ λόγια του εἶναι γεμάτα ἀνοησίες καὶ τὰ ἔργα του ἐπίσης ἀνόητα. Ἡ καρδιά του μελετάει τὰ αἴσχη. Ἡ ἔπαρση, ἡ ὑπεροψία, ὁ ἐγωισμὸς τὸν κατακυριεύουν. Ὤ, τὶ μεγάλη διαφορὰ ποὺ ὑπάρχει μεταξύ τους! Πόσο τὸ κάλλος τῆς ἀληθινῆς ἠθικῆς ἐλευθερίας! Καὶ πόση ἡ αἰσχρότητα τῆς ψευδώνυμης!  Σὲ ποιὸ ὕψος φέρνει ἡ μιὰ καὶ σὲ ποιὸ βάθος κατεβάζει ἡ ἄλλη! Πόσο ἡ μιὰ προσεγγίζει τὸν Θεό! Πόσο ἡ ἄλλη ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Θεό!»

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος: «Ὁ λαγὸς καὶ ἡ ἔλαφος εἶναι τὰ πιὸ ἄσβερτα ζῶα‧ ὁ δὲ ψαλμῳδὸς ἀντιβοᾶ «ὄρη τὰ ὑψηλὰ ταῖς ἐλάφοις, πέτρα καταφυγὴ τοῖς λαγῳοῖς». Ὁ λαγὸς εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὴν βίαν‧ διότι κάθε πρᾶγμα βιαστικὸ ἀνεβαίνει καὶ αὐτὸς ποὺ ἀνεβαίνει ἔχει τὴν ὑπομονήν, τὴν μακροθυμίαν, τὴν ἀγαθωσύνην, τὴν ἀγάπην καὶ ὅλο ἀνεβαίνει. Αὐτὸς μιμεῖται τὸν λαγόν. Ἡ δὲ ἔλαφος εἶναι ἡ ταπείνωσις ἡ ὁποία ὑψώνει τὸν ἄνθρωπον καὶ τὸν ἀνεβάζει εἰς τὰ ὑψηλὰ ὄρη. Ἐὰν αὐτὰ ἔχει ὁ ἄνθρωπος, θὰ τὸν συνοδεύουν καὶ ὅλα τὰ ἄλλα‧ διότι αὐτὰ εἶναι σὰν μαγνήτης ποὺ μαγνητίζουν τὰ ἄλλα καλὰ καὶ τὰ ἑλκύουν πλησίον τους».

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος: «Ὁ Παντοδύναμος Θεὸς σέβεται τὴν ἐλευθερία μας. Χτυπᾶ διακριτικὰ τὴν πόρτα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀδύναμου ἀνθρώπου καὶ περιμένει ὑπομονετικὰ νὰ τοῦ ἀνοίξει, γιὰ νὰ τὸν κάνει ἀληθινὰ εὐτυχῆ‧ κι αὐτός, κάνοντας τὶς πιὸ πολλὲς φορὲς κακὴ χρήση τῆς ἐλευθερίας ποὺ Ἐκεῖνος τοῦ χάρισε, δὲν Τοῦ ἀνοίγει, μένοντας κλεισμένος στὴν δυστυχία του. Πόσοι ἀπὸ ἐμᾶς ἆρά γε ἔχουμε τὴν φρόνηση νὰ κάνουμε πράξη τὴν ἱκεσία: ‘‘Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν’’; Ἂς ἀνοίξουμε τὴν πόρτα τῆς ψυχῆς μας καὶ θὰ μπεῖ Ἐκεῖνος καὶ θὰ τὴν μεταμορφώσει».

Ὁ Ἅγιος Τύχων ὁ Ρῶσος, ὁ πνευματικὸς τοῦ Ἁγίου Παϊσίου: «οἱ κακὲς συνήθειες ἐξελίσσονται σὲ πάθη, ἐνῶ οἱ καλὲς συνήθειες γίνονται ἀρετές».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος: «Ἀξία ἔχει ἡ ἀρετὴ ποὺ ἀποκτιέται μὲ ἐλευθερία, χωρὶς πίεση. Πρέπει ὁ ἄνθρωπος νὰ αἰσθανθεῖ ὡς ἀνάγκη τὴν ἀρετὴ καὶ, στὴν συνέχεια, νὰ ἐργασθεῖ γιὰ νὰ τὴν ἀποκτήσει. Δὲν εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει ἀνάγκη νὰ κάνουμε τὸ θέλημά Του‧ ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη νὰ κάνουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἐλευθερωθοῦμε ἀπὸ τὸν παλαιό μας ἄνθρωπο. Ἐλευθερία πνευματικὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ὑποταγὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καὶ βλέπεις, ἐνῶ ἡ ὑπακοὴ εἶναι ἐλευθερία, ὁ πειρασμὸς ἀπὸ κακία τὴν παρουσιάζει σὰν σκλαβιὰ καὶ ἀντιδροῦν τὰ παιδιά - ἰδίως τῆς ἐποχῆς μας- ποὺ ἔχουν δηλητηριασθεῖ ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς ἀνταρσίας. Εἶναι φυσικὰ κουρασμένα ἀπὸ τὰ διάφορα συστήματα τοῦ 20^οῦ αἰῶνος, ποὺ δυστυχῶς παραμορφώνουν τὴν ὡραία φύση τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ πλάσματά Του καὶ τὰ γεμίζουν ἄγχος καὶ τὰ ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν χαρά, τὸν Θεό». Καὶ συμπεραίνει ὁ Ἅγιος: «Ἡ ἐσωτερικὴ καθαρότητα τῆς ὄμορφης ψυχῆς τοῦ ἀληθινοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ θεία ἐκείνη γλυκύτητα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γλυκαίνει ἀκόμα καὶ τὴν ὄψη του καὶ τὸν προδίδει μὲ τὴν θεία χάρη»

«Δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν ἅτινα ἐστι τοῦ Θεοῦ». Αὐτὴ εἶναι ἡ κατακλείδα καὶ ὁ ἐπίλογος τῶν συμβουλῶν τοῦ θείου Παύλου ποὺ μᾶς ἀπηύθυνε στὴν σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή. Νὰ μὴν ἁμαρτάνουμε ὄχι μόνο μὲ τὸ σῶμα ἀλλὰ οὔτε μὲ τὸ πνεῦμα‧ καὶ ἐπιπλέον νὰ εἶναι ἡ διαγωγή μας τέτοια ποὺ νὰ φωτίζουμε τὸν κόσμο καὶ νὰ δοξάζεται ὁ Θεός: «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 5, 16).

Ἀδελφοί μου,

Ὅταν ὁ Πανάγαθος Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο, τοῦ χάρισε ἕνα ἀνεκτίμητο δῶρο, τὴν ἐλευθερία. Ὁ δρόμος γιὰ τὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία εἶναι ἕνας καὶ μοναδικός, ἡ ἐπιστροφὴ στὸ σπίτι τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ποὺ εἶναι ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία. Μόνο τότε ἡ ἐλευθερία μας, τὸ «πάντα μοι ἔξεστιν» εἶναι πρὸς τὸ συμφέρον μας. «Ἡ ἐλευθερία τῶν τέκνων τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. 8, 21).

Ἡ Ἐκκλησία μας ψάλλει σήμερα: «τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας ζωοδότα». Ἰδοὺ ὁ ἀληθινὸς δρόμος: ἡ πραγματικὴ καὶ εἰλικρινὴς μετάνοια. Αὐτὴ θὰ εἶναι ἡ παντοτινή μας ἀπελευθέρωση. Αὐτὸ μᾶς ἐπιβεβαιώνει καὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος : «ἐὰν οὖν ὁ υἱὸς ὑμᾶς ἐλευθερώσῃ, ὄντως ἐλεύθεροι ἔσεσθε».

Καὶ ἡ γλυκόηχη λύρα τοῦ φλογεροῦ Γ. Βερίτη παιανίζει καὶ πάλι:

«Ἐλεύθερον Ἐσὺ κι ἂν μ’ ἔχεις πλάσει,

μὰ ἐγὼ τὴν λευτεριὰ τὴν ἔχω χάσει.

Στὰ πάθη ἡ θέλησή μου σκλαβωμένη

τὸν ἄγγελο τοῦ ἐλέους περιμένει

τὴν τρίδιπλη ἁλυσίδα της νὰ σπάσει.

Ἄνοιξε Ἀφέντη τὸ ἱερὸ παλάτι…»

 Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Χίου

ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΣΤ' ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ) 05 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 (2)

Ἀριθμός 6

ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΓ΄ Ἐπιστολῶν

5 Φεβρουαρίου 2023

«παρηκολούθηκάς μου τῇ ὑπομονῇ» (Α΄ Τιμ. 3, 10)

ΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Τέκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ, τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά μοι ἐγένοντο ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Ἰκονίῳ, ἐν Λύστροις. Oἵους διωγμοὺς ὑπήνεγκα! Καὶ ἐκ πάντων με ἐρρύσατο ὁ Κύριος. Καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται· πονηροὶ δέ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι. Σὺ δὲ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώθης, εἰδὼς παρὰ τίνος ἔμαθες, καὶ ὅτι ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας, τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.

ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει στὸν μαθητή του Τιμόθεο: «Εἶδες ἀπὸ κοντὰ τὴν ὑπομονή μου. Μύρια ὅσα ἔπαθα. Σὲ ὅλα, ὅμως, ἔδειξα ὑπομονή, ὅπως γνωρίζεις πολὺ καλά». Τὶ εἶναι ἡ ὑπομονή; Εἶναι ἡ δύναμη ἐκείνη τῆς ψυχῆς ποὺ κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ εἶναι διακριτικός, συνετὸς καὶ ἐγκρατὴς μπροστὰ στὶς δυσκολίες αὐτῆς τῆς ζωῆς.

Κατ’ ἀρχήν, ὑπομονὴ χρειάζεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ σὲ ὅ,τι ἡ ἀγάπη Του ἐπιτρέπει νὰ μᾶς βρεῖ. Ὅταν ἀντιμετωπίζουμε τὸν πόνο καὶ τὴν δοκιμασία μὲ ὑπομονή, τότε ἀρχίζουμε νὰ κατανοοῦμε τὴν σημασία τους καὶ πόσο μᾶς βοηθοῦν νὰ πλησιάσουμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ στηρίζουμε σὲ Ἐκεῖνον τὴν ἐλπίδα μας. Ἔχουμε, ὅμως, χρέος νὰ ὑπομένουμε καὶ τὶς δοκιμασίες τῶν ἄλλων. Νὰ μακροθυμοῦμε ἀπέναντι σὲ κάθε ἀτέλειά τους καὶ νὰ εἴμαστε ἐπιεικεῖς μὲ τὰ λάθη τους. Αὐτὸ τονίζει ὁ Κύριός μας διὰ τοῦ Ἀποστόλου λέγοντας: «Στὸν Κύριο ἀνήκει ἡ κρίση καὶ ἡ καταδίκη γιὰ ὅσους σὲ ἀδικοῦν. Σὲ σένα ἡ καλοσύνη καὶ ἡ μακροθυμία. Στὸν Κύριο ἀνήκει ἡ ἀπόλυτη καὶ τελικὴ δικαιοσύνη. Σὲ σένα ἡ ἀνεξικακία καὶ ἡ ὑπομονή» (Ρωμ. 12, 21, 17, 19).

Ἂς θυμηθοῦμε τὸν πρωταθλητὴ τῆς ὑπομονῆς ποὺ μᾶς προβάλλει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη: «τὴν ὑπομονὴν Ἰὼβ ἠκούσατε». Μέσα στὶς πολλές του δοκιμασίες καὶ θλίψεις δὲν ἐγόγγυσε, ἀλλὰ ὕψωσε τὰ χέρια του στὸν οὐρανὸ καὶ εἶπε: «ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξε οὕτω καὶ ἐγένετο. Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον» (Ἰώβ 1, 21). Μεγάλος ἀθλητὴς τῆς ὑπομονῆς εἶναι καὶ ὁ πάγκαλος Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος «σιγᾷ καθάπερ ὁ Χριστός». Ὑπομένει καὶ ὁ βασιλιὰς Δαβὶδ τὸν φθονερὸ Σαούλ, ὑπομένει ὁ Ἱερεμίας καὶ οἱ ἄλλοι προφῆτες ποὺ καταδιώκονται.

Ἂς θυμηθοῦμε τὶ τράβηξε ὁ σαρκωθεὶς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ κατὰ τὰ δύσκολα χρόνια τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας Του. Πόσα προβλήματα τοῦ δημιούργησαν οἱ Ἑβραῖοι! Καὶ δὲν μιλοῦσε καθόλου, ἀλλὰ «ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη (θυσιάστηκε)» (Α΄ Κορ. 5, 7). Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τὶ ὑπομονὴ ἔκανε! Αὐτὸ φαίνεται σὲ ὅλες τὶς ἐπιστολές του. Καὶ οἱ Ἅγιοί μας ὑπομονὴ ἔκαναν μιμούμενοι τὸν Σωτῆρα. Εἶχαν νὰ ἀντιμετωπίσουν τὸν κοσμοκράτορα διάβολο, τὰ πάθη τους καὶ τὴν ἀσπλαχνία τῶν τυράννων. Καὶ, ὅμως, μὲ τὴν ὑπομονή τους κατέστησαν δοχεῖα τῆς θείας χάριτος.

Ἔχουμε, λοιπὸν, πολλὰ παραδείγματα πρὸς μίμηση γι’ αὐτὴν τὴν μεγάλη ἀρετή τῆς ὑπομονῆς. Εἶναι γιὰ ἐμᾶς φωτεινὰ πρότυπα. Γι’ αὐτὸ «μακαρίζομεν τοὺς ὑπομένοντας», τοὺς θαυμάζουμε, τοὺς θεωροῦμε εὐτυχεῖς, γιατὶ ὅλους τοὺς ἐστεφάνωσε ὁ Κύριος μὲ τὸ ἀμαράντινο στεφάνι τῆς δόξας καὶ λάμπουν στὸ στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας.

Ὑπομονὴ πρέπει νὰ ἔχουν οἱ ἀσθενεῖς καὶ ἐκεῖνοι ποὺ βρίσκονται στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου. Ἂς θυμηθοῦν τὴν σταυρικὴ θυσία καὶ ἂς θεωρήσουν τὴν ἀσθένειά τους ὡς Θεοῦ ἐπίσκεψη, κατὰ τοὺς θείους Πατέρες. Ἂς ἔχουν κατὰ νοῦ τοὺς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «ἡ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται». Δηλαδὴ ἡ δύναμή μου τελειοποιεῖται στὴν ἀσθένεια (Β΄ Κορ. 12, 9).  Ἂς ἠχήσει στὴν πονεμένη καρδιά τους ὁ λόγος τοῦ ἱεροῦ ψαλμῳδοῦ: «ὑπομένων ὑπέμεινα τὸν Κύριον καὶ προσέσχε μοι καὶ εἰσήκουσε τῆς δεήσεώς μου» ( περίμενα μὲ ὑπομονὴ τὸν Κύριο καὶ ἔκλινε πρὸς ἐμὲ καὶ ἄκουσε τὴν δέησή μου) (Ψαλμ. 39, 1).

Ἀλλὰ καὶ οἱ καλοὶ σύζυγοι «καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ». Μὲ ἀμπέλι παρομοιάζεται ἡ σύζυγος, μὲ μικρὰ ἐλαιόδεντρα τὰ παιδιά. «Ἡ γυνή σου», λέει ὁ ψαλμῳδός, «ὡς ἄμπελος εὐθηνοῦσα ἐν ταῖς κλίτεσι τῆς οἰκίας σου, οἱ υἱοί σου ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν κύκλῳ τῆς τραπέζης σου» (Ψαλμ. 127, 3). Ἀλλά, ὅπως ἀντιλαμβανόμαστε, τόσο τὸ ἀμπέλι ὅσο καὶ τὸ κτῆμα μὲ τὶς ἐλιὲς δὲν δίνουν ἀμέσως καρπό. Ὑπομονετικὰ περιμένει ὁ γεωργός. Ἔτσι ἀκριβῶς καὶ στοὺς συζύγους, χρειάζεται πολλὴ ὑπομονὴ γιὰ νὰ καρποφορήσουν οἱ προσπάθειές τους. Θὰ ἐνσπείρουν τὸν ἱερὸ σπόρο τοῦ Εὐαγγελίου στὰ παιδιά τους καὶ θὰ περιμένουν τὴν καρποφορία.

«Δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως άρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν» (Ἑβρ. 12, 1), μᾶς προτρέπει ὁ θεῖος λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Σὺν τῷ χρόνῳ οἱ ἀδυναμίες καὶ τὰ πάθη ὑποχωροῦν. Μικραίνουν σιγά – σιγὰ καὶ ἐξαφανίζονται. Τὰ ζιζάνια ἀπὸ τὸν ἀγρὸ τῆς ψυχῆς ξεριζώνονται.  Τὰ ἄνθη τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ ὡραίου στολίζουν τὴν ψυχή. Ὁ Χριστὸς ὁλοένα καὶ καλύτερη θέση παίρνει στὴν ζωή μας. Ὑπομονή, λοιπόν, καὶ κουράγιο καὶ ὁ Θεὸς θὰ εὐλογήσει τοὺς κόπους μας. Ἂς ἔχουμε ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὴν πρόνοια καὶ τὴν ἀγάπη Του. Νὰ κάνουμε μιὰ διευκρίνιση: Ἡ ὑπομονὴ στὶς περιστάσεις ἢ στοὺς ἀνθρώπους δὲν εἶναι δεῖγμα ἀδιαφορίας ἢ ἀναισθησίας, ἀλλὰ δύναμη ψυχῆς, ἀνδρεία καὶ ἡρωισμὸς ἀνθρώπου ποὺ κατευθύνεται καὶ φωτίζεται ἀπὸ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας θὰ μᾶς διαφωτίσουν καὶ πάλι.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει: «Ἡ ἀρετὴ εἶναι ἡ ρίζα ὅλων τῶν ἀγαθῶν, μητέρα τῆς εὐσέβειας, κλάδος τῆς εὐφροσύνης, καρπὸς ἀμάραντος, πύργος ἀκαταμάχητος, λιμάνι ποὺ δὲν ταράζεται ἀπὸ τὶς τρικυμίες. Τίποτα δὲν εἶναι ἰσάξιο τῆς ὑπομονῆς, ἀλλὰ αὐτὴ ὑπάρχει βασίλισσα τῶν ἀρετῶν, θεμέλιο τῶν κατορθωμάτων, γαλήνη στὸν κλυδωνισμό. Αὐτὸν ποὺ τὴν κατέκτησε τὸν ἔκανε στερεότερο καὶ ἀπὸ τὸ διαμάντι. Αὐτὴν οὔτε ὁ διάβολος μὲ ὅλη του τὴν δολιότητα μπορεῖ νὰ παραβλάψει».

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης τονίζει: «Κατὰ τὸ μέτρο τῆς ταπεινώσεως δίνεται ἡ ὑπομονή, τῆς ταπεινώσεως, ὅπως τὴν ἐδίδαξε ὁ Χριστὸς στὸν Σταυρὸ τοῦ μαρτυρίου, ἀλλὰ καὶ τοῦ μεγαλείου τοῦ θείου προσώπου Του».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος καταθέτει: «Ἡ ὑπομονὴ εἶναι ἡ ἠθικὴ δύναμη ποὺ κατευνάζει τὰ θλιβερὰ συναισθήματα, τὰ ὁποῖα ἀναπτύσσονται στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου καὶ καταπραΰνει τοὺς πόνους ποὺ προκαλοῦν τὰ βάσανα. Ἡ ὑπομονὴ εἶναι ἀρετή, ἀφοῦ ὑπάρχει ὡς καρπὸς τῆς ἐλπίδας πρὸς τὸν Θεό. Ἡ θλίψη ὁδηγεῖ στὴν ὑπομονή, ἡ ὑπομονὴ στὸν δοκιμασμένο χαρακτῆρα, ὁ δὲ δοκιμασμένος χαρακτήρας στὴν ἐλπίδα. Ἡ δὲ ἐλπίδα τελικὰ δὲν ἀπογοητεύει.  Ἡ ὑπομονὴ εἶναι διδάσκαλος τῆς ἀρετῆς, διότι μὲ αὐτὴν ἐπιβραβεύεται ἡ σωτηρία».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος διδάσκει: «Μόλις ἡ καρδιὰ ταραχθῆ, εὐθὺς σὲ ἐνέργεια μπαίνουν ὅλα‧ τὸ αἴτιον εἶναι ὅτι λείπει ἡ ἀρετή‧ ὅπου ὑπάρχει ἀρετὴ καὶ ἐργασία πνευματική, ὅλα εἶναι καλὰ καὶ ἅγια καὶ τὰ πάντα γίνονται ἀνεκτά. Ἐπάνω στὴν ὑπομονὴ κτίζεται ἡ ἐνάρετη ψυχή. Ἂς προσπαθήσωμεν νὰ μιμηθοῦμε τὸν Διδάσκαλόν μας‧ καὶ ὅ,τι βλέπομεν σὲ Ἐκεῖνον αὐτὸ νὰ κάνωμεν καὶ ἡμεῖς. Διὰ τῆς ὑπομονῆς μας θὰ ἰδοῦμεν ὄχι καρπὸν καρυδιᾶς, ἀλλὰ καρπὸν ἀρετῆς, ἀπὸ δὲ τῆς γλυκύτητος τῶν καρπῶν σου θὰ γεύεται καὶ ὁ ἄλλος καὶ εὐφραινόμενος κάθε ἡμέραν θὰ σὲ μακαρίζει. Διότι, ὅταν ἐσὺ ἔχεις ἀρετήν, γίνεσαι καλὸ παράδειγμα καὶ εἰς τὸν πλησίον σου».

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος τονίζει: «Ἡ ὑπομονὴ εἶναι μεγάλη Ἁγία. Ἀνθρώπους θὰ δεῖς ποὺ ἔχει βάλει αὐτὴ ἡ Ἁγία στὸν παράδεισο. Ἂν τὴν κάνεις φίλη, νὰ τὸ ξέρεις, θὰ σὲ βοηθήσει νὰ ἀντιμετωπίσεις ὅλες τὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς».

Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Τσαλίκης ἀπὸ τὸ κρεβάτι τοῦ πόνου διδάσκει: «Μὲ πολλὴ ὑπομονή, μὲ πολλὴ καρτερία, μὲ τὴν προσευχή μου, μὲ τὴν πίστη μου στὸν Θεό, μὲ πραότητα περνῶ τὶς ἡμέρες τῆς ζωῆς μου. Ἐὰν γογγύσω τώρα στὸ τέλος, τὰ ἔχασα ὅλα».

Ὁ Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστὼφ γράφει χαρακτηριστικά: «Ὅσο ὁ γογγυσμὸς χωρίζει ἀπὸ τὸν Θεό, τόσο ἡ ὑπομονὴ σφυρηλατεῖ τὴν ἑνότητα μαζί Του».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος μᾶς λέει: «Μερικὲς φορὲς ζητοῦμε κάτι ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀλλὰ δὲν κάνουμε ὑπομονὴ καὶ ἀνησυχοῦμε. Ἂν δὲν εἴχαμε ζῶντα Θεό, τότε νὰ ἀνησυχούσαμε. Ἀλλὰ ἀφοῦ ἔχουμε Παντοδύναμο Θεὸ καὶ ἔχει πάρα πολλὴ ἀγάπη -τόση ποὺ μᾶς τρέφει μὲ τὸ Αἷμά Του– δὲν δικαιολογούμαστε νὰ ἀνησυχοῦμε. Ἡ ἀνυπομονησία τῶν ἀνθρώπων ὀφείλεται στὴν λίγη ἐσωτερική τους εἰρήνη!  Ὁ Θεὸς τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων τὴν κρέμασε στὴν ὑπομονή. ‘‘ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται’’, λέγει τὸ Εὐαγγέλιο (Ματθ. 10, 22).  Γι’ αὐτὸ δίνει δυσκολίες, διάφορες δοκιμασίες, γιὰ νὰ ἀσκηθοῦν στὴν ὑπομονὴ οἱ ἄνθρωποι. Ἡ ὑπομονὴ ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἀγάπη. Νὰ ξέρετε ὅτι ὁ Θεὸς εὐαρεστεῖται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος περνᾶ δοκιμασίες καὶ ὐπομένει ἀγόγγυστα δοξάζοντας τὰ Ἅγιο Ὄνομά Του. ‘‘μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμόν’’, γράφει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος (9, 12).

Εὐλογημένοι Χριστιανοί!

Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι δρόμος ποὺ προϋποθέτει προσπάθεια καὶ κόπους. Εἶναι πορεία ποὺ ἔχει νὰ ἀντιμετωπίσει δοκιμασίες καὶ πειρασμούς. Ἡ Ἐκκλησία στὸν δρόμο αὐτὸ εἶναι θεραπευτήριο καὶ ἰατρεῖο πνευματικὸ ποὺ δέχεται τὸν κουρασμένο καὶ ἀδύναμο ἄνθρωπο καὶ τὸν ζωοποιεῖ. Προσπαθεῖ μὲ τὴν ἀσκητικὴ καὶ μυστηριακὴ ζωὴ νὰ τὸν μεταμορφώσει, δηλαδὴ νὰ τὸν καθαρίσει, νὰ τὸν φωτίσει, νὰ τὸν θεώσει. Χρησιμοποιεῖ πολλὰ φάρμακα γιὰ νὰ μᾶς θεραπεύσει ἀπὸ τοὺς πόνους καὶ τὶς δυσκολίες. Μετὰ τὴν θεραπεία τὰ φάρμακα αὐτὰ γίνονται ἀρετὲς σωτήριες γιὰ τὴν ψυχή μας, ποὺ μᾶς ὁδηγοῦν στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι ἡ ὑπομονὴ ποὺ ἐξῆρε ἡ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή. «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν» (Λουκ. 21, 19), διακηρύσσει ὁ δεσποτικὸς λόγος.

Ἀδελφοί μου,

Ἂς κατεργαζόμεθα τὴν μεγάλη καὶ σωτήρια ἀρετὴ τῆς ὑπομονῆς. Ἂς μιμηθοῦμε τὴν ὑπομονὴ τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἤρεμη, τὴν ἀνθεκτική, τὴν ἀδαμάντινη. Καὶ ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, νικητὴς καὶ πάλι, θὰ λάμψει μέσα ἀπὸ τὰ βαριὰ σύννεφα, γιὰ νὰ φωτίσει καὶ νὰ θερμάνει τὴν καρδιά μας. Μὲ καρτερικὴ ὑπομονὴ θὰ πορευθοῦμε στὸ μεγάλο καὶ τρικυμιῶδες ταξίδι τῆς ζωῆς μας, γιὰ νὰ ὑπερβοῦμε τὰ πολυποίκιλα προβλήματα καὶ τὶς ἀπρόβλεπτες ἀντιξοότητες τῆς ζωῆς. Καὶ ὅταν βρεθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, νὰ μᾶς ἀνταποδώσει αὐτὰ ποὺ ὑποσχέθηκε: τὴν αἰώνια μακαριότητα καὶ εὐφροσύνη.

Συνοδοιπόρος μας καὶ πάλι ὁ ποιητὴς Βερίτης:

«Μέσα στῆς θλίψης τὸ ξεχείλισμα

ποὺ πνίγει τὴν φτωχὴ καρδιά μας,

Ἐσύ ’σαι ὁ φάρος τῶν ἐλπίδων μας

Κι Ἐσὺ ἡ γλυκιὰ παρηγοριά μας.

Δόξα Σοι, ὤ δόξα Σοι, ποὺ γίνηκες Ἐσὺ

                         Ζωὴ κι Ἀνάστασή μας».                ΑΜΗΝ!  

Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Χίου