ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Ἀριθμός 6
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
(Ἀρχή Τριῳδίου)
09 Φεβρουαρίου 2025
«καί ἀπέστρεψα τό πρόσωπόν μου...
περί πασῶν τῶν πονηριῶν αὐτῶν» (Ἱερεμ. 40,5).

Ὁ Κύριος, ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἀπευθύνεται στόν Προφήτη Ἱερεμία λέγοντάς του «καί ἀπέστρεψα τό πρόσωπό μου, ἐξαιτίας ὅλων τῶν πονηριῶν καί κακῶν πράξεων πού εἶχαν διαπράξει». Ὁ σοφός Σολομών παρατηρεῖ: ἡ πονηρία καί ἡ κακότητα, ὅταν ἐλεγχθεῖ καί φανερωθεῖ, κάμνει τόν ἄνθρωπο δειλό καί περίγελο» (Σοφ. Σολ. 17,10). Ὁ σοφός Σειράχ σημειώνει: «ἡ πονηρά ψυχή καταστρέφει αὐτόν πού τήν ἔχει» (Σοφ. Σειράχ 6,4)· «ἡ σοφία δέν εἶναι ἐπιστήμη τῆς πονηρίας (19,22), ὑπάρχει γνώση καί πράξη πονηρά· αὐτή ὅμως εἶναι βδελυρά ἐνώπιον τοῦ Κυρίου» (στίχ. 23). Στόν Ἐκκλησιαστή διαβάζουμε «διῶξε ἀπό κοντά σου τίς πονηρές ἐπιθυμίες» (11,10). Στό βιβλίο τοῦ Ἰώβ: «ὁ πονηρός ἀναπαύεται μέχρι τήν ἡμέρα τῆς ἀπώλειάς του· θά ἔλθει ἡ ἡμέρα τῆς ὀργῆς τοῦ Κυρίου» (21,30). Στό βιβλίο τῶν Βασιλειῶν: «ἀπομακρυνθεῖτε ἀπό τούς δρόμους σας τούς πονηρούς» (Δ΄Βασ. 17,13). Ὁ μακάριος Δαβίδ ἀναφωνεῖ: «Ζητῶ ἀπό ἐσένα Κύριε συγχώρηση, διότι τό πονηρό ἐνώπιόν σου ἐποίησα» (Ψαλμ. 50,6). «Ὅσοι ἀγαπᾶτε τόν Κύριο νά μισεῖτε τό πονηρό (Ψαλμ. 96,10). «Σκέπασέ με Κύριε ἀπό τίς μυστικές συνωμοσίες τῶν ἀνθρώπων» (Ψαλμ. 63,3).
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα μᾶς λέει: «πονηροί δέ ἄνθρωποι καί γόητες προκόψουσιν ἐπί τό χεῖρον πλανῶντες καί πλανώμενοι» (Β΄Τιμόθ. 3,13). Ἄν ὁ κλῆρος τῶν φιλόθεων ἀνδρῶν εἶναι οἱ θλίψεις καί οἱ δοκιμασίες, καί μόνο μέσῳ αὐτῶν προοδεύουν στήν ἀρετή, ἀντίθετα οἱ πονηροί ἄνθρωποι, οἱ δόλιοι, οἱ ἀπατεῶνες, οἱ κακοί, οἱ διαβολεμένοι, λόγῳ τῆς πανουργίας τοῦ σατανᾶ - στά κελεύσματα τοῦ ὁποίου πείθονται - καί τῶν ἰδικῶν τους παθῶν - ἀπό τά ὁποῖα κυριαρχοῦνται - γίνονται
ὁλοένα καί χειρότεροι. Ὁ Προφήτης Ἱερεμίας ἀγανακτισμένος γιά τήν ἐξάπλωση τῆς ἀνομίας ἐρωτᾶ: «Δίκαιος εἶσαι Κύριε...Πῶς γίνεται καί προκόβουν οἱ ἀσεβεῖς;» (12,1). Ἀπό τότε μέχρι σήμερα αὐτό τό ἐρώτημα ἐξακολουθεῖ νά βασανίζει τούς ἀνθρώπους τῆς τιμιότητος καί τῆς δικαιοσύνης. Ἡ ἐλευθερία στή σκέψη καί τή ζωή εἶναι ἕνα προνόμιο πού σέβεται ὁ Θεός. Κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἀπόλυτα ἐλεύθερος νά ἐπιλέξει ἤ τό δρόμο τῆς ἠθικῆς ἤ τό δρόμο τῆς ἀνομίας. Μέ τή συμπαράσταση τῆς ἀδικίας μπορεῖ νά προοδεύσει κατά κόσμο. Αὐτό, ὅμως, πού γιά τούς πονηρούς καί κακεντρεχεῖς ἀνθρώπους εἶναι μέτρο εὐτυχίας, γιά τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν «νοῦν Χριστοῦ» δέν εἶναι. Γιά τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ εὐλογημένος πλοῦτος εἶναι ὁ κόπος τῆς ἐργασίας. Εὐλογημένο ἀξίωμα εἶναι αὐτό πού ἔρχεται ὡς ἐπιβράβευση τῆς ἀρετῆς. Εὐλογημένη ἄνοδος εἶναι αὐτή πού ἔρχεται ἀξιοκρατικά. Τί νά κάμεις τήν εὐτυχία ὅταν στηρίζεται σέ σαθρά θεμέλια; Τί εἴδους εὐημερία εἶναι αὐτή πού στηρίζεται στό ψέμα, τήν ἀπάτη, τήν ἀρπαγή, τήν ἀδικία; Τά ἀχαλίνωτα ἔνστικτα κάποτε ταπεινώνονται καί ἡ ἔπαρσις τῆς ἀσέβειας κατεβαίνει στήν ἄβυσσο τῶν κριμάτων τοῦ Θεοῦ. Τό κατάντημα τῶν πονηρῶν εἶναι νά πλανοῦν τούς ἀνθρώπους πού πείθονται στά λεγόμενά τους καί νά πλανῶνται καί οἱ ἴδιοι εἴτε ἀπό τό διάβολο, εἴτε ἐξαιτίας τοῦ ἐσωτερικοῦ σκοτισμοῦ τους.
Ὁ Μέγας Βασίλειος παρατηρεῖ: Τίποτα ἄλλο δέν σκοτίζει τόν νοῦ τόσο, ὅσο ἡ πονηριά· καί ὅπως μέ τά ἀγαθά ἔργα δοξάζεται ὁ Θεός, ἔτσι καί μέ τά πονηρά ἔργα δοξάζεται ὁ διάβολος.
Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος σημειώνει: Κρύβοντας οἱ πονηροί τόν ἑαυτό τους μέσα στίς τρῦπες τῆς πονηριᾶς ἀδυνατοῦν νά ρίξουν τό βλέμμα τους πρός τήν ἀκτῖνα τοῦ φωτός, λόγῳ τῆς ἀσθενείας τῶν ματιῶν τῆς ψυχῆς τους. Δέν ἐνοχλεῖ τά μάτια τόσο ὁ καπνός καί ἡ ἀκαθαρσία, ὅσο ταράσσει τίς ψυχές ἡ συναναστροφή μέ πονηρούς καί ἀκάθαρτους ἀνθρώπους.
Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος διδάσκει: Ἡ πονηρία εἶναι ἡ διάθεση τῆς ψυχῆς κατά τήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος μέ τή θέλησή του πράττει τά ἀντίθετα ἀπό τό θεῖο θέλημα. Ἡ πονηρία καταθλίβει τόν πονηρό. Εἶναι ἔμπνευση τοῦ πονηροῦ γιά νά ὑποδουλώσει τήν καρδιά καί τόν
νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ πονηρία εἶναι ἀντίπαλος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ζητάει παθιασμένα νά ἐπικρατήσει στή γῆ ἡ βασιλεία τοῦ πονηροῦ. Ἡ πονηρία εἶναι μητέρα κάθε κακοῦ· εἶναι ζωή δαιμονική. Ἐργάζεται τό κακό, ἐνῶ πολεμάει τό ἀγαθό· ἐπιθυμεῖ δέ ὅ,τι δέν ἀρέσει στόν Θεό. Ἡ πονηρία γεννάει τήν ὑποκρισία, τή διπροσωπία καί τή ψεύτικη εὐλάβεια γιά νά ἐξαπατήσει τούς ἀγαθούς ἀνθρώπους. Καί συνεχίζει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: Αὐτόν πού κυρίευσε ἡ πονηρία, τόν χαρακτηρίζουν, οἱ ἑξῆς κακίες: δολιότητα, ἀνειλικρίνεια, μνησικακία, ἐκδίκηση, ψεῦδος, ἀπάτη, φθόνος, βασκανία, ὑποκρισία, ἀδικία καί ὅλες οἱ συγγενεῖς κακίες πού ὁδηγοῦν τόν ἄνθρωπο στήν ἀπώλεια. Ὁ πονηρός εἶναι ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. «Οἱ πονηρευόμενοι ἐξολοθρευθήσονται» (Ψαλμ. 36,9).
Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος ἔλεγε: Ἡ ταπείνωση, ἡ μετάνοια καί ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ὁ λουτῆρας τῆς ψυχῆς.
Χριστιανοί μου,
ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε «κατ’εἰκόνα» καί «καθ’ ὁμοίωσιν» (Γεν. 1,26) τοῦ Δημιουργοῦ του μέ ὅλες τίς ἀρετές. Ἐκεῖνος πού ἔχει ὑπερβολική κακία καί ἔχθρα πρός τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο εἶναι ὁ διάβολος, ὁ κατ’ ἐξοχήν πονηρός, ὅπως καί προείπαμε. Ὁ Κύριός μας προτρέπει νά παρακαλοῦμε στή προσευχή μας τόν οὐράνιο Πατέρα νά μᾶς λυτρώνει ἀπό «τοῦ πονηροῦ» (Ματθ. 6,13), δηλαδή τοῦ διαβόλου, γιατί αὐτός εἶναι πού καταρτίζει τούς πονηρούς ἀνθρώπους, ὡς αἴτιος ὅλων τῶν κακῶν. Ὁ δέ Ἀπόστολος Παῦλος παροτρύνει τούς χριστιανούς «νά ἀπομακρύνουν ἀπό κοντά τους κάθε πονηρό κάι ἀδιόρθωτο ἀδελφό» (Α΄Κορ. 5,13). Καί ὁ ἱερέας εὔχεται καθημερινά ἐνώπιον τῆς ἁγίας Τραπέζης «νά μᾶς ἀπαλλάττει ὁ Κύριος ἀπό διαλογισμούς ματαίους καί ἐνθυμήσεις πονηρές».
Ἀδελφοί μου,
ἡ ἠθική δεοντολογία τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας ἐγκρίνει τήν «καλή» πονηρία πού γίνεται πρός ὠφέλεια, γιατί εἶναι ἕνας τρόπος διασφάλισης στίς περιστάσεις τῆς ζωῆς. Γιατί «ἄν ἡ Εὔα εἶχε αὐτήν τήν πονηριά δέν θά εἶχε ξεγελαστεῖ ἀπό τίς ἀπάτες τοῦ ὄφεως» θά πεῖ χαρακτηριστικά ὁ Μέγας Βασίλειος. ΑΜΗΝ!

Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Χίου